नदिईएको राजीनामा र माईनस भएको तुष

शब्दकोष वा भाषाको गहन विष्लेशण गरि विवाद श्रृजना नगर्ने हो भने “राजीनामा” भन्ने शब्दले स्वेच्छाले पद त्याग गर्नु भन्ने बुझिन्छ ।

हालै हाम्रो देशका ‘निबर्तमान’ प्रधानमन्त्रीद्वारा राजीनामा दिईयो । पत्र –पत्रीका र संचारका सबै माध्यममा त्यो खबर ‘चिर-प्रतिक्षीत’ समाचार जस्तो गरेर छापीए / लेखिए । खबर पढ्दा र सुन्दा कतै बाट पनि यस्तो लाग्दैन थियो कि त्यो ‘दीईएको’ राजीनामा थीयो । यसलाई खाली passive voice मा मात्रै व्यक्त गरिन सकिने स्थिति थियो । किनकी गिरिजा कोईराला द्वारा कुनै नैतीकताका कारण होईन वाध्यताका कारण यो राजिनामा दिईएको थियो । ज्ञानेन्द्रले दरबार छाडनु र गिरिजा कोईरालेले राजीनामा दिनुमा खासै अन्तर देख्दिन म । दुबैमा दबाब र बिरोध यत्ती थियो कि त्यसमा आसीन भईरहनु कुनै पनि कोणबाट सम्मानजनक स्थीति नै थिएन ।

गिरिजा कोईरालाको ‘राजीनामा’ प्रकरणले त यस्तो सम्म भयो की उनको नाम र यो ‘राजीनामा’ भन्ने शब्दको यौटा अनौठो संयोग नै बन्यो । अहिले पनि नेपाली युनिकोडमा “राजीनामा” लेखेर कसैले गुगल वा याहु मा खोजि गरेमा त्यो शब्दसंगै प्रथम पृष्ठमै र प्रथम लहरमै ‘गिरीजा कोईराला’ को नाम पनि संगसंगै आउँछ मानौ यो दुई शब्द ‘जुम्ल्याहा’ हुन र छुट्टीनै सक्दैनन् ।

बरु मनमा जे सुकै भए पनि दरवार छाड्दा ज्ञानेन्द्रले आफ्नो बक्तव्यमा दरवार छाडनु परेको कुनै भडास छाडेनन् तर हाम्रा कोईरालाले भने आफूले पदत्याग गर्दा “टेन्सनमुक्त” भएको बताउँदा बताउँदै पनि जाँदा जाँदै आफ्नो मनको ‘तुष’ व्यक्त गरेर मात्रै हिंडे:- “मलाई माईनस गरे पनि सहमति र सहकार्य माईनस नगर्नुस” । मतलब यो राजीनामा थीएन माईनस गरिएको दबाबनामा को नतिजा मात्रै थियो ।

शास्त्रले भने अनुशार ज्ञानी मान्छे मर्ने बेलामा समेत त्वदीयं वस्तु गोविन्द तुभ्यमेव समर्पये भन्दै भौतिक शरिर प्रतिको मोहत्याग भएको संकेत गर्छन । राजनीतिमा यो लागु नहोला तर यत्रो जात्रा पछि आएको राजीनामामा उनले यो तुष नछाडेका भए सायद यो पद त्याग्ने कार्यलाई राजीनामा नै भन्न सकिन्थ्यो होला । एउटै देशमा भिन्न भिन्न समय र परिवेसमा ४-५ पटक प्रधानमन्त्री हुंदा समेत यो पदिय लिप्सापनमा केहि कमि नआउँदो रहेछ भनेर यसले देखाएको छ।

गिरिजा कोईरालाको बहिर्गमन पश्‍चात देशमा के कस्तो परिवर्तन आउने छ वा त्यो सकारात्मक वा नकारात्मक के हुन्छ त्यो त भविश्‍यले नै बताउने छ । तर यौटा सामन्ती संस्कारको अन्त गर्ने कार्यको जस लिन खोज्ने व्यक्तिले प्रजातन्त्रमा आफू “माईनस” भएको सोच लिनु भने पक्कै पनि सुहाउने कुरा होईन ।

करिव एक बर्ष अघि “प्रजातन्त्रमा कसैको हार हुँदैन” भन्दै हिडने मान्छेले हाल आफू माईनस भएको ‘तुष’ पोख्‍नु र यसरि प्रधानमन्त्रीको कुर्शी भनेको आफ्नै पेवा हो र त्यसबाट आफू माईनस हुनुहुन्न भनेर सोच्नुले उनको चरम सत्तालिप्सापन लाई मात्रै हैन कमजोर स्मरणशक्तिलाई पनि ईगीत गर्छ । (उनले प्रजातन्त्रमा कसैको हार हुँदैन र सबैले जित्छन भनेर दिएका वक्तव्यहरु यहाँ, यहाँ, यहाँ र अन्य थुप्रै अनलाईन र अफलाईन मिडियामा अझै टन्नै छन) । प्रजातन्त्रमा कसैको हार हुँदैन भने कसरि कोहि माईनस हुनसक्छ ? अनि देशको सेवा गर्नलाई के प्रधानमन्त्री नै हुनुपर्छ र?। (यो मेरो अत्यन्त व्यक्तिगत सोच हो , बाँकि तपाईहरु के सोच्नुहन्छ लेख्‍नु होला )।