बाँदरको खोजी !

धेरै पहिले भारतीय टेलिभिजनमा एउटा हास्य कार्यक्रम हेरेथें । एकजना कविले सुरुमा निक्कै रंगीन कविता पाठ गरेपछि अन्तमा एउटा मन छुने कविता पाठ गरे।

बाँदर नचाएर गुजारा गर्ने एकजना 'मदारी' पात्रको जीवन र चरित्रलाई कविले आफ्नो कवितामा व्यक्त गरेका थिए । कविताको पुरै अंश मलाई याद रहेन, (नेटमा सामान्य खोजी गर्दा पनि भेटिएन), तर उनको सुरुका दुई लाईन कहिल्यै नभुल्ने गरी मेरो मनमा बस्यो ।

मेरा एक बन्दर जैसा बेटा
और एक बेटा जैसा बन्दर है !

मदारीको एम. ए. पास बेरोजगार छोरा दिनभर बाँदर जस्तो यता-उता गरेर समय बिताउने, तर उसैको बाँदरले दिनभर शहर- बजारमा खेल देखाएर र नाचेर पैसा कमाएर पुरै परिवारको पेट पाल्ने कुरा उनले जादूमय शब्दद्वारा कवितामा उतारेका थिए । स्टेजका दर्शक सब उनको कवितामा स्तब्ध भए भने उनको शब्दले सबैलाई भावुक बनायो ।

कवितामा मदारी पात्रको घरमा, छोरा बेकम्मा बाँदर जस्तो र बाँदर भने जिम्मेवार छोराको रुपमा देखीन्थ्यो ।

केही दिन देखी म पनि यो यो बाँदरको खोजमा लागेको थिएँ -- देश चलाउने बाँदर-- किनकी दलहरुले भनेजस्तै व्यबस्था र संबिधान सभाको चुनाव पछि पनि देश स्थायीत्व, शान्ति र समुन्नतीको दिशामा नगाएर झन् झन् नयाँ नयाँ विवाद, समस्या र आपसी खिचातानीमा बल्झीदैँ गएपछि नेताहरु बाँदर भएकोमा शंका गर्नु पर्ने त कुनै स्थान रहेन । सायद यस्तै बाँदरहरुबाट देशको संबिधान नबन्ने देखेर होला नेपाली जनताले केही समय अगाडि समयमै संविधान बनोस भने र देवी देवतालाई पनि पुकार्नु पर्‍यो ।

नेपाली जनताहरुले धेरै बलिदान दिए, म त भन्छु यिनै घाँस खानेहरुका अदूरदर्शीता र अपरिपक्वताका कारण अनावश्यक रुपमा बढी भन्दा बढी निर्दोष नेपालीहरुले बलीको बोका बन्नु पर्‍यो । तर हरेक पटकको जनताको त्याग, बलिदान र आन्दोलन भने खाली यीनै बाँदर जस्ता नेतालाई चप्पल लाउने बाट पजेरो चढ्ने, सुईखुट्टेबाट भुँडे बनाउने र झोपडीबाट महलमा सार्ने फजितमा मात्रै खर्चीयो । भर्खरकै कुरा गर्ने हो भने पनि, राजनैतीक गतिरोधका कारण देशै अबरुद्द हुने बेला हुँदा पनि हाम्रा महानतम नेताहरु भने राष्ट्रपति, प्रम, मन्त्री, सभासदहरुको तलब बढाउने महान कार्यमा लागे ।

देशमा चलिरहेका र चल्न सक्ने आन्दोलनको कुरा गर्ने हो भने त, अबका दिनहरुमा देशमा कति यस्ता 'बाँदरे ताण्डब' हुने हुन लेखाजोखा गर्न पनि मुश्किल छ । देश जहाँसुकै पुगोस, जे सुकै होस कसैलाई मतलब भएको देखीँदैन। मेल-मिलाम, समन्वय, भाईचारा कुनै पनि दल वा नेतामा भेटन मुस्किल छ । सुलभ छ त एउटै नेपाली उखान चरितार्थ गर्ने स्वभाव: "बाँदरले आफ्नो घर पनि बनाउँदैन, अर्कोलाई पनि बनाउन दिँदैन" । आखिर बाँदरले गर्ने पनि त्यति त हो । थरी-थरिका छन बाँदर पनि- सत्तापक्षका बाँदर, विपक्षका बाँदर, एउटै पक्ष भित्रका उपगुट बाँदर, देशको माना खाने विदेशि दूत बाँदर ।

धेरै लेख्‍नु जरुरी छैन हामीकहाँ बाँदर जस्ता नेता खोज्नु पर्दैन, जत्ती पनि छन, जताततै छन र चाहिने भन्दा धेरै नै छन ।

देशको यो हाल देखे पछि हिजों म माथिको कवितालाई नेपाली परिवेशमा उतार्ने कोसिसमा लागेको थिएँ । कापी कलम लिएर लेख्‍न बसें:

मकहाँ बाँदर जस्ता नेता र...
....   .....  .... ......

तर खै, पहिलो लाईन लेखे पछि थाहा भयो, हामीकहाँ बाँदर जस्ता नेता मात्रै रहेछन, नेताजस्तो बाँदर समेत पनि रहेनछन (देश साँच्चै गरिव रहेछ!)। त्यसैले म खोजी गर्दैछु, पशुपतिमा..., स्वयंभुमा... र देशका वन जंगलमा समेत ।

कमसेकम एक-दुई वटा नेता जस्ता बाँदर भैदिएको भए नेपाली जनताले यो सधैंको समस्याबाट त्राण पाउँथे होलान। तपाई पनि खोज्नुस र भेटेमा मलाई खवर गर्नुस, कसमेकम मेरो कविताको दोस्रो हरफ पुरा भए पनि केही आशा जा्गथ्यो :

मकहाँ बाँदर जस्तो नेता र
नेता जस्ता बाँदर छन ....

कविता पुरा नभएपनि मैले हरेस खाएको छैन, अहिलेलाई फेरि निक्ले बाँदरको खोजमा ..... ।

*****                  ****                *****                         *****

यो पनि हेर्नुस:

बाँदर, झण्डा र गँजडी गफ ।