कुनै अयोग्य र अनुपयुक्त पात्रको अनावश्यक र अतिरञ्जीत उपासनमा अर्पित यस्ता मालाहरू नेपाली समाजमा प्राय: विवादित मात्रै नभइ आलोचित नै हुने गरेका छन्। तर पनि आ-आफ्ना लहडी लम्फुलाई खुसी पार्न लालायित लम्पटहरूले किलो, मन र क्विन्टका माला बनाउने र देखाउने चलन झनै प्रतिस्पर्धाकै रूपमा चल्दैछ भने, देशको लागि सिन्को नभाँच्ने र नकारात्मक बाहेक सकारात्मक सन्देशसम्म दिन नसक्ने जोकर पात्र पनि यस्ता माला र मौकालाई लिन बढो उत्सुक, व्याकुल र प्रतिक्षारत देखिन्छन् ।
मानिस प्रौढ हुँदै गएको वा कसैको उमेर ढल्कँदै गएको कसरी थाहा पाउने? । हुनसक्छ तपाइलाई यो प्रश्न बेतुक लाग्न सक्छ । उमेर ढल्कँदै गएको वा बुढा-बुढी हुँदै गएको कुरा अनुहारमा देखिने चाउरी, फुलेको कपाल, कमजोर आँखा, फुस्केको दाँतले इङ्गित गर्छ भन्ने तपाई सोच्दै हुनुहुन्छ भने त्यो गलत हुनसक्छ । भनिन्छ नि, तन बूढो भएपनि मन कहिल्यै बूढो हुँदैन....त्यसैले शरीरमा आएका परिवर्तनका कुराहरू शरीरी स्वयंलाई भने कहिल्यै पत्ता हुँदैन । हो .... त्यसैले मानिसले आफू प्रौढ हुँदै गएको कुरा आफैलाई हेरेर भन्दा पनि अरूले आफूलाई कसरी हेर्छन् भन्नेबाट पहिला थाहा पाउँछन् रे ।
पत्याउनुहुन्न ? । अझ सिधै भन्ने हो भने तपाई प्रौढ हुनु भयो कि भएन भन्ने कसरी थाहा पाउने त ? । यो थाहा पाउने विभिन्न तरिकाहरू छन् । अझ तिनमा पनि चरण बद्ध भेदहरू छन् । नपत्याए हेर्नुस, कोही मानिसले आफ्नो उमेर ढल्कदैँ गएको कुरा कसरी अनुभूति वा वोध गर्छ त :
पहिलो चरण: उमेर ढल्कदै गएको कुराको पहिलो बोध यसरी हुनसक्छ:
। केही समय अगाडि यही ब्लगमा मैले ट्वीटेहरूको पहिचान कसरी गर्ने भन्ने बारेमा एउटा पोस्ट लेखेको थिएँ । नेपाली ट्वीटर टाइमलाईनमा बराबर प्रयुक्त हुने वरिष्ठ र कनिष्ठ आदिलाई कसरी चिन्ने भनेर लेखिएको सो पोस्ट पछि मलाई अनलाईन र अफलाईनमा धेरै कमेन्टहरू आए । यसका अरूपनि क्याटागोरी थप्दै जान धेरैले कमेन्ट गरे।
अत: आजको पोस्टमा फेरि अरू केही ट्वीटेलाई चिन्ने शङ्केतहरू राख्दैछु । ल हेर्नुस त उनीहरूको ट्वीटको आधारमा कसरी चिन्ने त उनीहरूलाई :
#अर्ध वरिष्ठ
यिनीहरू कहिले जत्ति धेरै ट्वीट उत्ति धेरै वरिष्ठ भनेर दिनमै कैयौँ ट्वीट गर्छन् ।
तर फलोअर नबढेपछि जति कम ट्वीट्यो उत्ति वरिष्ठ भइन्छ भनेर कैयौँ दिनमा एउटा ट्वीट गर्छन् ।
आफ्नो ट्वीट कसैले फेव गरेन भने आतिन्छन् भने १० पटक जत्ति रिट्वीट भयो भने मात्तिन्छन् ।
धेरेलाई फलो गर्दा राम्रो कि कमलाई गर्दा राम्रो भन्ने छुट्याउन सक्दैनन् र एउटै मान्छैलाई ५ चोटि फलो र ६ चोटी अनफलो गर्छन् ।
यिनलाई कुनै गीत, गजल वा कविताको टुक्रा ट्वीट गर्दा अपार आनन्द महशुस हुन्छ ।
यिनलाई कसैले ‘वरिष्ठ’ भन्यो भने उडायो भन्ठान्छन् बने ‘कनिष्ठ’ भन्दा हेपिएको ठान्छन् ।
हरेक १० जना नयाँ फलोअर बढ्दा यिनलाई बाघ मारेको अनुभूति हुन्छ र सो कुरा ट्वीट्टी हाल्छन् ।
त्यसो त नेपालका नेताहरु ट्वीटर प्रयोग गर्दैनन् र प्रयोग गर्ने केही पनि टाइमलाईनमा टिकेर सिधा सम्बाद गर्ने हिम्मत गर्दैनन् । केही नेताहरुको फेसबुक वा फेसबुक फ्यान पेज छ । त्यसमा पनि तिनका धुपौरे र भजनमण्डलीको ‘वाह! वाह !!’ ले मात्रै स्थान पाउँछन् र हामी जस्ता स्वतन्त्र अभीमत प्रकट गर्नेका विचारसँग तिनले वाद-विवाद गर्ने हिम्मत जुटाउनै सक्दैनन् ।
तर, तिनले ट्वीटर चलाए भने कस्तो होला त ? । माइक र मास देखे पछि आकाश पाताल गर्नेले १४० अक्षरको सीमामा के के भन्लान त ? ।
हिजो अरू साथीहरूको ट्वीट हेर्दा हेर्दै एकैछिन मन कल्पनालोकमा पुग्यो र त्यहाबाट मैले नेपाली नेताहरूको टाइमलाईन ठ्याक्कै कपि गरेर तल टाँसेको छु । ल हेर्नुस् नेपाली नेताको टाइमलाईन:
नेपाली नेताको ट्वीटर TL
झलनाथ @jhallu: मेरो विचारमा @babram पदमा रहेसम्म वार्ताको कुनै औचित्य छैन् ।
बाब्राम @babram: @congress र @Nekapa_Yemale लाई यही सरकारमा प्रवेश गरी यसैलाई सहमतिय सरकार बनाउन आग्रह गर्छु ।
बैद्यबा @dashmb: हा हा हा #कठपुतली ले सरकार बनाउने रे ! । कति हाँस्नु ।
प्रचन्न @gafadi : मने, यो राष्ट्रपतिको आफ्नो विवेकको कुरो हो भन्ने हाम्लाई लागिरा’छ । #म्याद थप
केही दिन अगाडि एकजना ट्वीटरबाट परिचित भएका साथीले मलाई डि.एम. गरेर ‘वरिष्ठ’ भनेको के वा को हो?’ भनेर सोधे । हुन पनि नेपालीमा ट्वीटर चलाउनेहरूले प्राय: ट्वीटरमा ‘वरिष्ठ’ भन्ने शब्द देखि रहन्छन् । विषय र प्रसङ्गले अर्को अर्थ नलागेमा यि कुनै विषयका ज्ञाता वा विशेषज्ञ हैन, प्राय: ट्वीटरकै मात्रै ‘वरिष्ठ’ हुन्छन् । मैले मित्रलाई १४३ अक्षर नबढाइ वरिष्ठको मोटामोटी जानकारी त दिएँ । तर उनले फेरि वरिष्ठ कसरी चिन्ने भनेर सोधे। अत: आजको पोष्टमा वरिष्ठ मात्रै हैन, ट्वीटरका कनिष्ठ र कर्तव्यनिष्ठ समेत कसरी चिन्ने भन्ने बारेमा लेख्दैछु। यो पढे’छि पक्कै पनि सबैले वरिष्ठ, कनिष्ठ र कर्तव्यनिष्ठको भेद था’पाउने छन् भन्ने हाम्लाई लाइरा’ च
ल हेरौँ कसरी चिन्ने त यिनलाई:
#वरिष्ठ
यिनका फलोअर र यिनले फलो गरेकाका सङ्ख्यामा दोब्बर जत्तिको अन्तर हुन्छन् ।
यिनका ट्वीटहरू भुईमा खस्न नपाउँदै रिट्वीट हुन्छन् ।
यिनीहरू आफ्ना सबै ट्वीटहरू रिट्वीट होस भन्ने चाहन्छन्,
..तर आफूले अरूका ट्वीट रिट्वीट गर्नु भनेको चाहिँ मानहानि हुने जस्तो ठान्छन् ।
सुनिन्छ यिनका आफ्नो नामका एक र फेक नामका अनेक आइडि हुन्छन् ।
हामीहरू नियमित ट्वीट्टिन्छौ (ट्वीट लेख्छौ) र साथिहरूका १४० शब्दहरू पनि पढ्छौं । युनिकोडको विकास र इन्टरनेटको सुलभताले गर्दा नेपालीमै ट्वीट्टीने ट्वीटेहरूको सङ्ख्या पनि धेरै भइसकेको छ । अत: नियमित ट्विट्टीने ट्वीटेका केही ट्वीटहरू प्राय: दोहरिएर वा करिब करिब उस्तै शब्द र वाक्यमा देखिनु पनि सामान्य नै भएको छ । तर १४० अक्षरमा जे भनिन्छ स्थिति के ठ्याक्कै त्यस्तै नै हुन्छ त ? । हुन पनि सक्छ र नहुन पनि सक्छ । तर बारम्बार पुनरुक्त हुने केही ट्वीटहरू पढ्दा मेरो मनमा केही भावहरू आउँछन् । मेरो जस्तै ठ्याक्कै भाव नभए पनि तपाइको मनमा पनि कुनै ट्वीट पढ्दा यस्तै वा ट्वीटमा व्यक्त गरिएका भन्दा भिन्न र पूरण विपरीत स्थितिको पनि आभास आउन सक्छन् ।
आजको पोस्टमा मैले, आफैंले केही समयको अन्तरालमा पढेका केही ट्वीट र ती ट्वीट पढ्दा मेरो मनमा उठेको भावलाई जस्ताको त्यस्तै राखेको छु । कोही व्यक्ति विशेषको खिल्ली उडाउने वा चरित्र हत्या गर्ने उद्देश्य नरहेकोले सबै ट्वीटमा ट्विटेको ह्यान्डल र व्यक्तिगत नाम हटाएको छु । कुनै विशेष ट्वीट छुटेको देखिएमा तपाई आफैं पनि कमेन्टमा सो ट्वीट र सो ट्वीट पढेपछि उठने भाव लेख्न सक्नुहुन्छ ।
ल हेर्नुस, ट्वीटेले के लेख्छन र के लुकाउँछन त:-
विगतका केही समयमा मेरो ट्वीटर र फेसबुकमा मैले #भातमारा का बारेमा केही स्टाटस र सन्देशहरू बाँडेको थिएँ । न मैले कुनै स्टाटस वा सन्देशमा यी भातमारा भनेका को हुन भनेर बताउनु पर्यो न कसैलाई #भातमारा भनेको को वा कसको समूह भन्ने बारेमा नै भ्रम पर्यो । र निकै हदसम्म त्यो एउटा #भातमारा भन्ने शब्दले कुनै एउटा पदीय दायित्व पुरा नगर्ने व्यक्तित्व वा चारित्रिक, नैतिक वा मानवीय गुणबाट समेत स्खलित रहेका र आफ्नो कर्तव्य प्रति गैह्र जिम्मेवार रहेका एक समूहलाई चिनाउन सफल रह्यो ।
बीचमा केही दिन फेरि यी #भातमाराहरूको बारेमा लेखिएन । त्यस अवस्थामा मलाई फेरि पनि सामाजिक सञ्जालकै माध्यमबाट त्यो ‘#भातमारा सिरीज’ जारी राख्न आग्रहहरू आए । मैले सुरूमा सोचेँ एउटा पुरै पोस्ट किन खलनायकको परिचर्चामै न टाँसु त ? । यसैपनि खलनायक नै भएपनि यी चर्चित खलनायकहरू हुन् । र हलिउड र बलिउडमा समेत खलनायकै बारेमा र खलनायककै नामबाट समेत चलचित्रहरू बनेका छन् । अत: आजको पोस्ट पुरै खलनायकहरूकै चर्चामै खर्चेको छु:
तपाईँले पक्कै थाहा पाउनु भयो होला को हुन त यी भातमाराहरू । छैन भने तलका हरफहरू पढ्नुस । तपाईले चिन्ने मात्रै हैन, तीनका अनुहार पनि तपाईँका आँखा अगाडि नाच्नेछन् :
शब्दमा मात्रै सीमित तिनका नाराहरू ।
तैपनि ‘मैं हुँ’ भन्छन् निकम्मा भातमाराहरू ।
न लेखे कानुन, न संविधानका धाराहरू ।
त्यसै लुटे ढुकुटी, असती भातमाराहरू ।
करिब ९ अरब भन्दा बढि रकम र ४ वर्षको समय खर्चेर ६०१ जना सदस्य छानेर बनाउन खोजिएको गणतन्त्र नेपालको संविधान अन्तत: बन्न सकेन् । २०६९ सालको जेष्ठ महिनाको १४ गतेको पनि रातको करिब ८-९ बजे मात्रै अत्यन्त अन्योलका बीच संविधान नबन्ने पक्का भएको थियो ।
त्यसको लगत्तै रेडियो टि.भी. अनि अनलाइन र अफलाइनका खबर सञ्जालमा यो संविधान सभा असफल हुनुको कारणहरूको बारेमा अनेक टीका-टिप्पणी र ज्ञात-अज्ञात सूत्रहरूको खुफिया हवाला दिँदै थरी थरीका समाचार आउन थाले ।
कसैले देशमा निक्लिएको जातीय राज्य मान्ने र जातीय राज्य अमान्य हुने दुई घटकका अन्तर्द्वन्द्व लाइ यसको कारक माने भने कसैले कुनै दल विशेषको हठ वा अडानमा प्रमुख दोष देखे। कसैले यो सबै समस्याको जड नेपालीहरूमा विद्यमान अशिक्षा र गरिबी भएको ठम्याए भने कसैले भने यो सब विदेशी चलखेलका कारण भएको ठहर गरे ।
अनेकानेक टिका-टिप्पणी, खोज र चर्चा परिचर्चाका बीच यस ब्लगरको हातमा एउटा अत्यन्त गोप्य दस्तावेज परेको छ । जसको अध्ययनबाट यो ९ अरब रुपैयाँको अपव्यय र ४ वर्षे समयको दुरुपयोग को एउटै र सटीक कारण अत्यन्तै प्रस्ट हुन्छ ।
ल हेर्नुस सो गोप्य दस्ताबेजको पहिलो पन्ना:
